DutchForm, branchegroep voor gereedschap, vormen – en modelmakers.

DutchForm

Technieken

Ieder zijn eigen specialisme

De bij DutchForm aangesloten bedrijven zijn in staat om voor de meest uiteenlopende wensen en eisen een oplossing te bieden.

Ieder Dutchform-bedrijf heeft zijn eigen specialisme als het gaat om het maken van gereedschappen, vormen, (giet) modellen, (spuitgiet)matrijzen en of stempels en aanverwante producten van metaal, kunststof en / of hout.

Alles wordt daarnaast ook steeds meer rapid! Van extreem kleine voorwerpen met een ongekende precisie, tot modellen ter grootte van een auto, van flexibele delen tot edelstaal, van gietvormen tot meerkleurige modellen, bijna alles lijkt tegenwoordig mogelijk met rapid prototyping. Voor technieken als 3D printing, SLA, FDM, SLS en Polyjet kunt u ook bij enkele DutchForm leden terecht.

De bedrijven denken graag met u mee van idee tot product!

Engineering is een belangrijk onderdeel voor het ontwikkelen van prototypes of het ontwerpen en detailleren van modellen, vormen, gereedschappen en producten. De kostprijs van een ontwerp/product wordt veelal tijdens de ontwikkelfase al bepaald. Veel aangesloten bedrijven zijn gewend om het engineeringtraject van idee tot product volledig uit te voeren, mede om te bepalen of een ontwerp een commercieel succes is.

3D scanners worden bijvoorbeeld steeds vaker ingezet bij reverse engineering. Met een 3D scanner kunnen alle maten eenvoudig worden gecontroleerd.

De vorm van een product kan zo ook makkelijk worden vergeleken met uw eigen CAD-tekening. Daarnaast kan 3D scanner bij een bestaand product worden gebruikt om een CAD-tekening te genereren als deze tekening verloren is gegaan. De techniek kan daarnaast voor meerdere toepassingen worden ingezet zoals bv kwaliteitscontrole, archivering, analyse van competitieve producten, maken van producten / matrijzen etc.

Zoekt u een stempel of gereedschap?

Voor het laten maken van een stempel of gereedschap kunt u terecht bij een van de vele bij DutchForm aangesloten gereedschapmakerijen. Hier kunt u ook terecht voor reparatie, revisie, een wijziging en onderhoud.

Een stempel is een gereedschap waarmee producten uit band- of plaatmateriaal gestampt kunnen worden. Het te stampen materiaal kan variëren van papier tot metaal. Het is mogelijk om onderdelen in losse bewerkingen te maken, waarbij het product bij stap 1 loskomt van de strook of in een volgstempel meerdere bewerkingen achter elkaar uit te voeren. Zoals snijden, buigen en tappen. Als er meerdere fasen in een stempel zitten dan moeten er wel zoekers worden ingebouwd om de strook te positioneren. De kwaliteit van een gestanst product is o.a. afhankelijk van de snijspleet, de scherpte van de snijder, de ponsplaat, en de strooklay-out.

Gereedschapstempels zijn er in diverse soorten en maten o.a.

  • Snijstempels
  • Buigstempels
  • Volg-snijstempels
  • Volg-snij-buig stempels
  • Dieptrekstempels
  • Wisselstempels
  • Ponsstempels
  • Teststempels

Vormenmakerij

Zoekt u een vorm, matrijs of mal?

Voor het laten maken van een vorm, mal of matrijs kunt u terecht bij een van de vele bij DutchForm aangesloten vormenmakerijen.

Een vorm, twee- of driedimensionaal, is iets waarin of waarmee iets de daarvoor specifieke vorm verkrijgt. Vormen kunnen zowel meervoudig als enkelvoudig worden gebruikt.
Een vorm voor meervoudig gebruik is bijv. een vorm voor het gieten van brons in een mal van gips.
Een vorm waarmee slecht één “exemplaar” gemaakt kan worden, bijv. doordat de mal één met het voorwerp wordt zoals bij een verloren bekisting of met vormzand, al wordt eigenlijk geen mal genoemd.

Vormen voor thermovormen
Thermovormen of ook wel vacuümvorming genoemd, is een niet verspanende vormgevingstechniek, en is vergelijkbaar smeden. Het materiaal wordt eerst verwarmd waarna het plastisch vervormd wordt.
Thermovormen is een proces om van vlakke platen gevormde producten te maken. Alle materialen die bij verwarming plastisch worden (thermoplasten) kunnen in het thermovormproces toegepast worden. Bij het thermovormproces wordt onderscheid gemaakt tussen het vormen met een dunne (0,2 – 1,5 mm) en met een dikke folie. Bij de dunnere folies worden de verschillende fasen van het proces meestal in één machine geïntrigeerd. Bij dikke folies worden de verschillend processtappen meestal achter elkaar uitgevoerd.

Een matrijs of mal is een holle gietvorm. De holte in de matrijs heeft de vorm van het gewenste product. Hoe en waarvan een matrijs wordt gemaakt is afhankelijk van welk product ermee gemaakt wordt. De te maken producten kunnen van bijvoorbeeld kunststof, metaal, keramiek, of glas zijn. Deze materialen worden in vloeibare toestand (zo nodig verhit) in de matrijs gespoten of gegoten. Daarna (zo nodig na afkoeling) verwijdert men de matrijs, en houdt men het voorwerp over. Ook aardewerk krijgt vorm in een matrijs, evenals bijvoorbeeld bronzen klokken. Het maken van een matrijs is specialistenwerk in de mechanische vormgevingstechnieken.

Spuitgietmatrijzen
Spuitgieten is een vormgeeftechniek voor thermoplasten, thermoharders en metalen met een laag smeltpunt. Met spuitgieten wordt kunststof dat aangevoerd wordt als granulaat of poeder gesmolten en onder hoge druk ingespoten in een matrijs.

Door afkoeling stolt de kunststof en krijgt men het gewenste product. Spuitgieten is één van de meest gebruikte vormgevingstechnieken voor kunststof onderdelen. Spuitgietmatrijzen kunnen bijvoorbeeld afhankelijk van de complexiteit zeer duur zijn in aanmaak, maar door een groot aantal producten te produceren kan de stukprijs laag blijven waardoor het product economisch interessant wordt. Voor kleinere aantallen loont spuitgieten meestal niet. Het ontwerpen van spuitgietmatrijzen is een vak apart. Bij het ontwerp van een matrijs moet natuurlijk rekening gehouden worden met de vorm van het product, maar ook met de eigenschappen van het te gebruiken kunststof. Aangezien ongeveer de helft van de cyclus bestaat uit afkoelen van het kunststof, wordt hier de meeste aandacht aan besteed met name om krimpverschijnselen bij afkoelen en daaraan gekoppelde vervormingen tegen te gaan. Een goed alternatief voor spuitgieten zijn bijvoorbeeld de technieken die vallen onder Rapid Prototyping.

BLOW Moulds
Blaasmatrijzen worden gebruikt voor producten met holle vormen, zoals flessen, potten, jerrycans. Tijdens de productie wordt kunststof opgewarmd en tot een holle buis geëxtrudeerd. Deze buisvorm wordt vervolgens in een tweeledige matrijs geklemd en met perslucht opgeblazen.

Mal voor hoge druk gieten
Bij hoge druk gieten wordt het vloeibare metaal in een hoog tempo en hoge druk in een metalen mal gegoten. Het gereedschap bestaat uit 2 verticale platen waar steunen op zitten die de matrijshelften vasthouden. Het bevat een vast deel en een bewegend deel zodat de matrijs kan openen en sluiten. Een bepaalde hoeveelheid metaal word in de inspuitbus gegoten. Vervolgens komt dit in de gietvorm terecht door middel van een hydrolisch aangedreven plunjer. Zodra het metaal afkoelt en hard wordt, gaat de matrijs open en wordt het gietwerk eruit gehaald. In dit proces moeten er speciale voorzorgsmaatregelen genomen worden om gasinsluiting, wat leidt tot blaren op het gietwerk, te vermijden. De machine en de matrijzen zijn vrij prijzig en dat is ook de reden waarom drukgieten slechts voordelig is voor serieproducten met een hoog volume.

Modelmakerij

Seriematige gietstukken vereisen een model in hout, kunststof of metaal, terwijl bij éénmalige gietstukken vaak gekozen wordt voor EPS-modellen. Gieterijmodellen zijn de basis voor de gietvorm. De productie is mogelijk in diverse materialen en kwaliteiten. Als basismateriaal in de model- en mallenbouw is hout nog steeds heel geliefd. Mallenbouwers maken hiermee de mooiste vormen.. Tegenwoordig wil men echter steeds meer naadloze modellen om de aftekening van onderliggende constructies te voorkomen. Daarnaast worden de toleranties steeds kleiner. Hout kan onder invloed van temperatuur en vocht behoorlijk werken en daarom stapt men nu vaker over naar kunststofharsen of blokmateriaal. In een aantal gevallen wordt ook polystyreenschuim (piepschuim) gebruikt. De afkorting “EPS” staat voor geëxpandeerd polystyreen schuim. Het relatieve goedkope materiaal in combinatie met de gemakkelijke verwerking door snij- of freesmachine, de uitstekende drukbestendigheid én het lage gewicht, maken het tot een unieke basis voor 2 en 3 dimensionale vormen en modellen.

Met epoxy pasta naadloos van project naar model en mal
Een aantal leden van DutchForm bieden een verbeterd kwaliteitsniveau aan voor het maken van naadloze modellen en mallen. ‘Se-Mo’ staat voor ‘Seamless Models/Moulds’. Bij deze naadloze productiemethode wordt een modelpasta gebruikt in plaats van blokmaterialen. Het werken met blokmaterialen is een klassieke methode. Voor sommige toepassingen is dit geen enkel bezwaar, maar als je net een nieuwe auto of caravan gekocht hebt, is een storende lijn in het oppervlak tóch uitermate irriterend. Een naad als oppervlaktefout in een model wordt immers doorgegeven aan hulpgereedschappen en vervolgens weer 1:1 aan het product. Wil je dus naden als foutenbron uitschakelen, dan moet je naadloos gaan werken. Dit is het uitgangspunt achter Se-Mo. Veelal zijn de fouten als gevolg van naden niet eens goed geometrisch meetbaar. Maar ze resulteren in de genoemde hinderlijke lichtverstoringen of -reflecties die niet acceptabel zijn. Overigens kunnen ook ten gevolge van schuurwerkzaamheden vormverstoringen ontstaan die nadelige effecten kunnen hebben op bijvoorbeeld aerodynamische eigenschappen. Intussen is er een gestage ontwikkeling van de pastamethode. Epoxypasta wordt ook steeds meer een gereedschap. Eerst werd deze pasta ingezet voor stylingmodellen. Toen als pasta voor moedermodellen, de zogeheten ‘plugs’. En nu zie je dat epoxy een tooling-pasta wordt. Als materiaal bijvoorbeeld voor een mal of matrijs waarmee een product zijn vorm krijgt. Zoals een mal gemaakt van aluminium die gevuld met epoxy-modelpasta die ingezet wordt voor het verwerken van koolstofvezel.

Cire perdue
Bij het gieten met een verloren model methode (cire perdue) gaat zoals de naam al suggereert, het originele model verloren. Bij de meest gebruikte variant van deze methode wordt gebruik gemaakt van was. De verloren was methode is de meest voorkomende naam voor dit proces. Ook wordt de benaming cire perdue gebruikt. Deze methode geeft een zeer goed resultaat. De oppervlaktekwaliteit en nauwkeurigheid zijn zeer hoog, waardoor nabewerking niet of nauwelijks nodig is.

Voor het gieten wordt een wassen model vervaardigd van het uiteindelijk te vormen gietstuk. Hiervoor zijn verschillende methoden ontwikkeld. Matrijsgieten geeft een zeer constant resultaat en is dan ook een van de meest gebruikte methoden. Het gieten maakt het mogelijk moeilijk te bewerken materialen te verwerken. Rapid prototyping is met deze techniek zeer goed mogelijk. Zeker omdat ook een wasmodel met een soortgelijke techniek kan worden vervaardigd. Om het product uit de vormholte te krijgen moet deze worden vernietigd. Voor elke gieting is er een nieuw wasmodel en een nieuwe vormholte nodig. Hierdoor is de techniek arbeidsintensief en ook kostbaar. Een variant op de bovenstaande techniek is het verloren-schuimproces. Het model wordt vervaardigd van Polystyreen schuim. In plaats van een dikke keramische laag wordt er een dunne laag opgebracht. Het volledige model wordt in gietzand gehuld waarna er wordt gegoten. Dit proces is zeer gelijkend aan zandgieten, er is alleen geen deelnaad of braam. Het schuim model ontleed door de enorme hitte van het materiaal. De gassen die ontsnappen worden opgenomen in het gietzand. Deze methode wordt gebruikt bij het vervaardigen van grotere modellen.

Beton
Naast het maken van zichtmodellen en gietmallen voor ferro en non-ferro toepassingen (metaal of kunststof ) kunnen de modelmakers gietmallen maken voor (prefab) betonobjecten en de constructiebouw. Hierbij wordt gebruik gemaakt van zogenaamde betonmallen of –bekistingen. Een gietmal of -bekisting is een tijdelijk aangebrachte mal of contravorm waarin beton wordt gestort. De mal houdt het beton en doorgaans ook de wapening op zijn plaats tijdens het storten en uitharden. Deze mal kan bestaan uit verschillende materialen zoals hout, kunststof of staal. Wanneer het beton is uitgehard wordt de bekisting doorgaans verwijderd en in het geval van een systeembekisting opnieuw gebruikt. Voorbeelden van bekisting die hergebruikt en dus ontkist wordt, zijn: tunnelbekisting, traditionele houten bekisting, systeembekisting, glijbekistening; bij glijbekisting kan in een aantal weken tijd tientallen metershoge liftschachten of silo’s (met een continu gelijkvormige doorsnede) gebouwd worden. Bij deze techniek wordt ononderbroken gebouwd; zodra het beton hard is wordt de bekisting verder omhooggetrokken. Het komt ook voor dat de bekisting na gebruik niet verwijderd wordt. Men spreekt dan van verloren bekisting. Dit wordt bijvoorbeeld toegepast voor: bekisting voor stalen buispalen (heipalen), vloerrandbekisting, paalkopbekistingen, bekistingplaatvloer en prefab betonmallen voor de weg- en waterbouw.

Direct contact

DutchForm helpt u graag verder

Heeft u een vraag of wilt u meer weten over onze technieken of lidmaatschap? Vul dan het formulier in.

Ja, ik wil lid worden

Via onderstaande knop download u het digitaal invulbare aanvraagformulier, voor het lidmaatschap van DutchForm. Na ontvangst wordt uw aanvraag zo spoedig mogelijk in behandeling genomen. Wij nemen contact op als er aanvullende vragen zijn.

Branchemanager Claudia Willems zal ervoor zorgen dat uw vraag snel beantwoord wordt.